Een verzekeringsovereenkomst bestaat in de regel uit meerdere documenten (bijvoorbeeld algemene voorwaarden, bijzondere voorwaarden, eventuele bijvoegsels, en dergelijke meer). De bijzondere voorwaarden inclusief de bijlagen vormen samen met de algemene voorwaarden één geheel. De algemene voorwaarden zijn een verzameling van typebedingen die een verzekeraar in een bepaalde verzekeringstak toepast. Gestandaardiseerde algemene voorwaarden komen voor in diverse verzekeringen, onder meer de ABR-polis. Deze voorwaarden kunnen ook wettelijk gereglementeerd zijn, zoals in de Minimumvoorwaarden van de WAM-verzekering of de BA Privéleven.
De verzekeringsovereenkomst (ook wel verzekeringspolis genoemd) is een consensueel contract en komt dus tot stand door de loutere wilsovereenstemming tussen partijen. Op zich moeten de partijen de verzekeringsovereenkomst dus niet ondertekenen om van een geldig contract te spreken.
Waarom moet een verzekeringsovereenkomst dan ondertekend zijn? Het ondertekenen van de verzekeringsovereenkomst kan namelijk een belangrijke rol spelen bij het bewijs van het bestaan en de inhoud van de verzekeringsovereenkomst. Een ondertekende verzekeringsovereenkomst levert namelijk het bewijs ervan op (artikel 64 Wet Verzekeringen). Dat kan een belangrijke rol spelen wanneer een verzekeraar bijvoorbeeld bepaalde clausules opgenomen in de algemene voorwaarden wil opwerpen tegen de verzekerde (bijvoorbeeld clausules die de verzekeringsdekking uitsluiten).
Dat wil niet zeggen dat partijen het bewijs van het bestaan en de inhoud van de verzekeringsovereenkomst enkel kunnen leveren aan de hand van een ondertekende polis. Het bewijs kan ook geleverd worden door (i) een bekentenis; (ii) de eed; of (iii) begin van bewijs door geschrift aangevuld met getuigen of vermoedens.
Zo kan de verzekeraar of de verzekerde het bestaan of de inhoud van de verzekeringsovereenkomst ook bewijzen als er geen ondertekende verzekeringspolis voorligt. Typische voorbeelden van alternatieve bewijsmogelijkheden zijn:
- de betaling van de premie
- de aflevering van kwijtschriften
- het opmaken van bijvoegsels
- het aannemen van een betaling
In de praktijk zien we dat de verzekeringnemer en verzekeraar meestal enkel de bijzondere voorwaarden ondertekenen. De bijzondere voorwaarden verwijzen dan op hun beurt naar een specifieke set van algemene voorwaarden (meestal wordt er gebruik gemaakt van een bepaald referentienummer). De algemene voorwaarden worden echter zelden ondertekend.
Geldt de ondertekening van de bijzondere voorwaarden dan als bewijs van de algemene voorwaarden? Het antwoord op die vraag is vooral belangrijk wanneer de verzekeraar zijn dekkingsgehoudenheid (of tussenkomst) wenst te beperken aan de hand van clausules opgenomen in de algemene voorwaarden (uitsluitingsclausules of vervalclausules).
De verzekeraar die zich op algemene voorwaarden beroept, moet het bewijs leveren dat deze algemene polisvoorwaarden deel uitmaken van de overeenkomst tussen partijen. De loutere verwijzing bij de contractsluiting naar het bestaan van algemene voorwaarden en het referentienummer van deze algemene voorwaarden zal echter onvoldoende zijn om de gebondenheid van de verzekeringnemer aan deze algemene voorwaarden te bewijzen. Het is aan de verzekeraar om aan te tonen dat de verzekeringnemer (i) kennis heeft kunnen nemen van de algemene voorwaarden; en (ii) deze aanvaard heeft. Louter uit de ondertekening van de bijzondere voorwaarden blijkt niet dat de verzekeringnemer op het ogenblik van de contractsluiting effectief kennis heeft genomen of kunnen nemen van de algemene voorwaarden, laat staan dat hij ze aanvaard heeft.
Verzekeraars kunnen dus best voldoende aandacht besteden aan de kennisname en aanvaarding van de algemene voorwaarden door de verzekeringnemer. Het risico bestaat namelijk dat zij zich anders niet op bepaalde gronden van uitsluiting of verval kunnen beroepen. De opname in de bijzondere voorwaarden van een loutere verwijzing naar het referentienummer van algemene voorwaarden zal vaak niet volstaan. Verzekeraars (of meer in het algemeen: verzekeringsdistributeurs) kunnen de algemene voorwaarden best meesturen bij ondertekening van de bijzondere voorwaarden of de verzekeringnemer vóór de contractsluiting uitdrukkelijk in kennis stellen van de vindplaats van de algemene voorwaarden.
Contacteer ons voor meer informatie.